Anatomia i choroba zwyrodnieniowa barku

Tak zwany staw barkowy składa się tak naprawdę z kilku stawów. Wszystkie one biorą udział przy ruchu barku:

  • Najważniejszy to staw ramienny, który tworzy głowa kości ramiennej i panewka łopatki. Tak naprawdę to tylko ten staw wymieniamy z użyciem endoprotezy.
  • Staw pomiędzy wyrostkiem barkowym łopatki i obojczykiem to staw barkowo-obojczykowy
  • Dalej bliżej środka osi ciała drugi koniec obojczyka przyczepia się do mostka tworząc staw mostkowo-obojczykowy
  • Dodatkowo cała łopatka przy ruchach barku ślizga się po ścianie klatki piersiowej tworząc funkcjonalny staw łopatkowo-żebrowy, który nie jest prawdziwym stawem, bo nie ma chrząstki i torebki, ale funkcjonalnie powierzchnia łopatki i ściana klatki piersiowej zachowują się jak staw.

Najważniejszy staw ramienny otoczony jest torebką stawową wzmocnioną więzadłami. Głowa kości ramiennej otoczona jest zespołem ścięgien mięśni rotatorów, które odpowiedzialne są za ruch w stawie.

Uszkodzenie tych ścięgien (tzw. stożka rotatorów) jest bardzo częstą patologią w wieku średnim i starszym. Towarzyszy temu podrażnienie kaletki podbarkowej, zapewniającej poślizg głowy kości ramiennej pod wyrostkiem barkowym łopatki. Nazywamy to zespołem ciasnoty podbarkowej albo zespołem stożka rotatorów. Jeśli nie ma dużych uszkodzeń ścięgien próbujemy leczyć to z pomocą rehabilitacji, wstrzyknięć do kaletki podbarkowej, podawania leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Jeśli natomiast uszkodzenie ścięgien jest duże i towarzyszy temu ograniczenie czynnego ruchu barku i leczenie zachowawcze jest mało skuteczne to rozważamy leczenie operacyjne. Polega ono na ponownym przytwierdzeniu do kości uszkodzonych ścięgien, czasem też na modelowaniu wyrostka barkowego łopatki, jeśli jego budowa sprzyja konfliktowi ze ścięgnami i kaletką podbarkową. Często udaje się to zrobić z użyciem artroskopii, czyli małoinwazyjnego zabiegu, podczas którego wprowadzamy kamerę do stawu i poprzez małe nacięcia dokonujemy naprawy.

Jeśli natomiast mamy do czynienia z uszkodzeniem chrząstki stawowej pokrywającej głowę kości ramiennej i panewkę to mówimy o chorobie zwyrodnieniowej stawu ramiennego. Jeśli uszkodzenie jest duże i dochodzi do tarcia kości o kość pojawiają się silne dolegliwości bólowe i ograniczenie ruchomości w stawie. Może temu towarzyszyć uszkodzenie ścięgien stożka rotatorów lub nie. Takie uszkodzenia próbujemy leczyć na początku lekami przeciwzapalnymi i przeciwbólowymi. Można próbować zastrzyków do stawu z kwasu hialuronowego, który poprawia właściwości mazi stawowej. Jeśli to leczenie jest już nieskuteczne pozostaje nam leczenie operacyjne polegające na wszczepieniu endoprotezy stawu barkowego (stawu ramiennego).

Film z animacją anatomii i funkcji stawu barkowego: Orthopod.com